سیاست گذاری امنیتی در جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر اسناد بالادستی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم سیاسی ، گرایش سیاست گذاری عمومی، واحد آزادشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، گلستان ،ایران

2 استادیار علوم سیاسی، واحد آزادشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، گلستان، ایران

چکیده

سیاست­ گذاری امنیتی یکی از مهم­ترین بحث­ های امنیتی جمهوری اسلامی ایران می­ باشد و دلیل آن هم این است که جمهوری اسلامی ایران، به­ عنوان کشوری با موقعیت استراتژیک خاص خود، در دنیای معاصر همواره در معرض انبوهی از تهدیدات در سطوح مختلف قرار داشته است. آنچه بیش از هر چیز دیگر در سیاست­ گذاری امنیتی برای امنیت کشور و مقابله با تهدیدات لازم به نظر می ­رسد توجه به سیاست ­های مقابله با این گونه تهدیدات در حوزه امنیتی است. هدف از این پژوهش دستیابی به سیاست­ گذاری امنیتی با توجه به اسناد بالادستی جمهوری اسلامی ایران می­ باشد. پرسش اصلی آن است که سیاست­ گذاری امنیتی جمهوری اسلامی ایران با توجه به اسناد بالادستی چه میزان و تا چه درجه ­ای می ­تواند در مواقع بحران و تهدیدات، کارساز و جواب­گوی مسایل روز باشد؟ روش استفاده در این پژوهش روش کتابخانه ­ای و مطالعه منابع مکتوب در حوزه سیاست ­گذاری امنیتی در اسناد بالادستی می ­باشد که از نوع پژوهش ­های کاربردی محسوب می ­شود و تحلیل داده­ ها مبتنی بر روش کیفی است. در ادامه این کار پژوهشی برای روشن شدن مطلب، اول به توضیح سیاست ­گذاری امنیتی، امنیت و امنیت ملی، تهدید و اسناد بالادستی پرداخته شد و بعد باتوجه به سیاست­ گذاری در اسناد بالادستی از قبیل سند چشم­انداز و قانون پنجم توسعه، موضوع مورد مداقه قرار گرفت تا میزان اهمیت و توجه اسناد بالادستی در سیاست­گذاری امنیتی مشخص شود. نتایج به­ دست­ آمده از بررسی­ های پژوهش نشان می ­دهد که اسناد بالادستی جمهوری اسلامی ایران توجه ویژه ­ای به سیاست­ گذاری امنیتی در همه ابعاد دارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Security policymaking in the Islamic Republic of Iran with emphasis on management documents

نویسندگان [English]

  • khalil soleimani 1
  • Khosro Mazrai 2
  • Abdolreza Bay 2
1 Ph.D. Candidate in Political Science at Islamic Azad University, Azadshahr Branch
2 Assistant Professor at Islamic Azad University, Azadshahr Branch, (Corresponding Author)
چکیده [English]

Security policymaking is one of the most important security issues of the Islamic Republic of Iran and the reason is that the Islamic Republic of Iran, as a country with its own strategic position, is always exposed to a multitude of threats in different levels in the contemporary world. What seems to be necessary more than anything else in security policymaking for the security of the country and to deal with threats is to pay attention to policies to deal with such threats in the security field. The purpose of this research is to achieve security policymaking according to the management documents of the Islamic Republic of Iran. The main question is that the security policymaking of the Islamic Republic of Iran, according to the management documents, to what extent and to what degree can it be effective and answers the current issues in times of crisis and threats? The method used in this research is the library method and the study of written sources in the field of security policymaking in management documents, which is considered a type of applied research, and the data analysis is based on a qualitative method. In the continuation of this research work, to clarify the matter, firstly, the explanation of security policymaking, security and national security, threat and management documents were explained, and then according to the policymaking in management documents such as the vision document and the fifth law of development, the issue was discussed in order to determine the importance and attention of management documents in security policymaking making. The results obtained from the research studies show that the management documents of the Islamic Republic of Iran pay special attention to security policymaking in all dimensions.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • policymaking
  • security
  • management documents
  • Iran
  • National threat

مراجع

1- اشتریان، کیومرث (1396)، سیاست­گذاری عمومی در ایران، تهران: انتشارات بنیاد حقوق میزان.
2- ارغوانی پیرسلامی، فریبرز (1391)، سیاست دفاعی امنیتی جمهوری اسلامی ایران در پرتو قانون برنامه پنجم توسعه. مجله سیاست دفاعی، شماره78، سال20.
3- امینی، محمدتقی و دیگران (1391)، طراحی الگوی جامع سیاست­گذاری قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران، نشریه علمی ـ پژوهشی مدیریت فردا، شماره31، سال11.
4- افشون، مهرداد علی عبدی (1394)، تهدیدات امنیتی (نیمه سخت) فراروی استان خوزستان، فصلنامه علمی ـ تخصصی پژوهش­های سیاسی، شماره13، سال5.
5- ابراهیمی، شهروز و سیدعلی مجیدی­نژاد (1395)، تبیین تهدیدات امنیتی توافق­نامه مشارکت استراتژیک آمریکا ـ افغانستان بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه علمی ـ پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی، شماره45، سال13.
6- آشوری، داریوش (1388)،  دانشنامه علوم سیاسی، تهران: انتشارات مروارید.
7- افتخاری، اصغر (1393)، تحلیل الگوی تعامل آزادی و امنیت. فصلنامه پژوهش­های راهبردی سیاست، شماره8، سال2.
8- اسماعیلی، رضا (1385)، سرمایه اجتماعی و اهداف سند چشم­انداز توسعه ایران در افق 1404 ه.ش، ارائه شده در همایش ملی سند چشم­انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 جمهوری اسلامی ایران، تهران: مجمع تشخیص مصلحت نظام.
9- بخشی،عبدالله (1391)،  امنیت در کتاب و سنت، تهران: نشریه اطلاعات و امنیت.
10- ــــــــــــــــــ (1395)، اطلاعات و امنیت در کتاب و سنت، تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشکده اطلاعات.
11- بختیاری، حسین و علی صالح­نیا (1397)، اولویت­بندی تهدیدات امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران با روش تحلیل سلسله مراتبی ((AHP. فصلنامه مطالعات راهبردی سیاست­گذاری عمومی، شماره27، سال8.
12- بشیریه، حسین (1388)، بررسی امنیت از تئوری تا عمل، تهران: انتشارات میزان.
13- بنافی، مسعود و محمد نوروزی (1392)، تحلیل آسیب شناسانه از ترجمان اسناد بالادستی جمهوری اسلامی ایران در برنامه­های عملیاتی: ملاحظات سیاسی. فصلنامه برنامه­ریزی و بودجه، شماره4، سال18.
14- تاجیک، محمدرضا (1381)، مقدمه­ای بر استراتژی­های امنیت ملی: رهیافت­ها و راهبردها، تهران: مرکز بررسی­های استراتژیک ریاست جمهوری.
15- جلیلی،امید (1397)، سیاست­گذاری: مفاهیم، الگوها و فرآیندها. مجله علمی تخصصی رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری. شماره4، سال2.
16- حداد، وادی و تری دمسکی (1388)، فرآیند برنامه­ریزی در آموزش و پرورش(یک چارچوب کاربردی)، مترجمان: غلامرضا گرانی­نژاد و رخساره کاظم، تهرات: انتشارات مدرسه.
17- حسن­بیکی، ابراهیم (1386)، رویکرد مقابله با تهدید نرم علیه منافع ملی جمهوری اسلامی ایران، ماهنامه نگرش راهبردی، شماره 88.
18- رئیسی، محمد و دیگران (1398)، آسیب­شناسی بحران­های اجتماعی و الزامات سیاست­گذاری امنیتی در پیشگیری از آن، فصلنامه علمی امنیت ملی، شماره32، سال9.
19- روشندل، جلیل (1374)، امنیت ملی و نظام بین­الملل، تهران: انتشارات سمت.
20- سند چشم‌انداز بیست سالۀ جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 هجری شمسی، (1382)، تهران.
21- شریعتمدار جزایری، نورالدین (1385)، امنیت در فقه سیاسی شیعه، فصلنامه علوم سیاسی، شماره34، سال1.
22- صالح­نژاد، حسن (1394)، مروری بر سیاست­گذاری عمومی، تهران: مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی.
23- علایی، حسین (1391)، امنیت پایدار در سند چشم­انداز بیست سالۀ جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه آفاق امنیت، شماره 15.
24- عبدالله­خانی، علی (1386)، تهدیدات امنیت ملی (شناخت و روش)، تهران: ابرا معاصر تهران.
25- قلی­پور، رحمت­الله و ابراهیم غلام­پور آهنگر (1389)، فرآیند سیاست­گذاری عمومی در ایران، تهران: انتشارات مرکز پژوهش­ مجلس شورای اسلامی.
26- قیصری، نورالله و احسان خضری (1395)، سیاست دفاعی نظام جمهوری اسلامی ایران: بررسی اسناد کلان، فصلنامه علمی ـ پژوهشی رهیافت انقلاب اسلامی، شماره37، سال10.
27- قادری حاجت، مصطفی و عابد گل­کرمی (1399)، بررسی و تحلیل نگرش ژئوپلیتیکی اسناد بالادستی آمایش سرزمین ایران، فصلنامه ژئوپلیتیک، شماره2، سال16.
28- کامرانیان، عباسعلی (1387)، جنگ نرم: بررسی توطئه شیاطین علیه امت اسلامی، قم: انتشارات نور قرآن و اهل بیت(ع).
29- گروه مطالعات امنیت (1387)، تهدیدات قدرت ملی شاخص­ها و ابعاد، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی.
30- ملک­محمدی، حمیدرضا (1395)، مبانی و اصول سیاست­گذاری عمومی، تهران: انتشارات سمت.
31- معین، محمد (1353)،  فرهنگ لغات معین، جلد اول، تهران: انتشارات امیرکبیر.
32- مرادیان، محسن (1385)،  ابعاد و مظاهر، تهران: مرکز آموزش و پژوهش شهید سپهبد صیاد شیرازی.
33- ماندل، رابرت (1377)، چهره متغییر امنیت ملی، ترجمه: پژوهشکده مطالعات راهبردی، چاپ دوم، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
34- وحید، مجید (1395)، سیاست­گذاری عمومی، تهران: نشر میزان.
35- ویسی، هادی (1396)، بررسی سیاست­گذاری صنعت گردشگری در قوانین بالادستی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مطالعات راهبردی سیاست­گذاری عمومی، شماره25، سال7.
 
Puppis, M. (2010), Media Governance: A New Concept for the Analysis of Media Policy and Regulation. Communication, Culture & Critique, 3: 134-149.
Walt, S. M. (1994). Alliance Formation and the Balance of World Power. International Security, 9(4), 3–43.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار