مدل مفهومی اثرگذاری شبکههای اجتماعی بر امنیت ملّی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تهدیدات امنیت ملی، دانشگاه عالی دفاع ملی نویسنده مسئول

2 دانشجوی دکتری تهدیدات امنیت ملی، دانشگاه عالی دفاع ملی

3 استاد راهنمای مطالعه گروهی و دبیر گروه مدیریت راهبردی فضای سایبر

چکیده

شبکه‌های اجتماعی، در بسیاری از ابعاد سیاسی، امنیتی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به یکی از تهدیدهای جدی برای امنیت ملّی کشورها تبدیل‌شده و شناسایی اثرات آن‌ها بسیار حائز اهمیت است؛ لذا پژوهش حاضر، باهدف پاسخگویی به این سؤال که، «تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران چیست؟» و ارائه مدل مفهومی مناسب مبتنی بر روش نظریه‌پردازی داده بنیاد (تحلیل کیفی) انجام و موضوع فوق در پنج محور شرایط علی، شرایط زمینه‌ای، شرایط مداخله‌گر، راهبردها (کنش‌ها و واکنش‌ها) و پیامدها مورد واکاوی قرار گرفت. در این راستا، ابتدا مبانی و ادبیات مرتبط، از طریق مشاهدات میدانی و مستندات کتابخانه‌ای جمع‌آوری‌ و در نرم‌افزار مکس کیودا1 درج و کلیه مفاهیم قابل‌توجه در موضوع پژوهش استخراج و کد گذاری شد و سپس، با تلفیق و خوشه ‌بندی کدهای همسان، مقوله‌های کلان و عوامل اثرگذار احصاء گردید. به‌منظور اعتبار سنجی عوامل فوق، نتایج در گروه‌های کانونی متشکل از اساتید و کارشناسان مربوطه موردبحث و بررسی قرار گرفت و 70 نفر از صاحب‌نظران این حوزه به‌عنوان نمونه آماری تعیین گردید و با اخذ نظریه‌های تخصصی توسط ابزار پرسشنامه (همچنین مصاحبه با 15 نفر از صاحب‌نظران)، تجزیه‌وتحلیل کمی آن‌ها طبق «آزمون کای»، سطح معناداری و صحت عوامل ارزیابی شد. در ادامه نیز با دسته‌بندی عوامل در پنج محور شرایط علی، شرایط زمینه‌ای، شرایط مداخله‌گر، راهبردها (کنش‌ها و واکنش‌ها) و پیامدها، «مدل مفهومی اثرگذاری شبکه‌های اجتماعی بر امنیت ملّی جمهوری اسلامی ایران» ترسیم و ارائه گردید. نتایج پژوهش نشان داد که شبکه‌های اجتماعی، تأثیرگذاری قابل‌توجهی بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران و روند تهدید آفرین آن نیز رو به افزایش است و به سمت تضعیف امنیت ملی پیش می‌رود. این مسئله در تمامی حوزه‌های امنیت ملی شامل فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و امنیتی جریان داشته و روند استفاده مردم از شبکه‌های اجتماعی موجب افزایش شکاف میان حاکمیت و جامعه، کاهش نظارت و کنترل حاکمیت بر فعالیت‌های اقتصادی و اثرگذاری بر سبک زندگی و فرهنگ خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Conceptual Model of the Influence of Social Networks on the National Security of the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • Amin Avar 1
  • Seyyed Mehdi Rafiei Rad 2
  • Mohsen Aghaei 3
1 Ph.D. Student in National Security, Supreme National Defense University (Corresponding Author)
2 Ph.D. Student in National Security, Supreme National Defense University
3 Group Study Supervisor and Secretary of Cyberspace Strategic Management Group
چکیده [English]

 
Social networks have become one of the serious threats to the national security of countries in many political, security, economic, social and cultural dimensions, and identifying their effects is very important; Therefore, the current research aims to answer the question, “What is the effect of social networks on the national security of the Islamic Republic of Iran?” and providing a suitable conceptual model based on the foundation’s data theorizing method (qualitative analysis) and the above topic was analyzed in five axes of causal conditions, land conditions, intervening conditions, strategies (actions and reactions) and consequences. In this regard, first, the basics and related literature were collected through field observations and library documents, and all significant concepts were extracted and coded in the MAXQDA 1 software, and then, by combining and clustering similar codes., macro categories and influencing factors were calculated. In order to validate the above factors, the results were discussed and analyzed in focus groups consisting of professors and relevant experts, and 70 experts in this field were determined as a statistical sample, and by obtaining expert theories through a questionnaire tool (also interviews with 15 experts), their quantitative analysis was evaluated according to the “Chi test”, the level of significance and accuracy of the factors. In the following, by categorizing the factors in the five axes of causal conditions, land conditions, intervening conditions, strategies (actions and reactions) and consequences, a “conceptual model of the influence of social networks on the national security of the Islamic Republic of Iran” was drawn and presented. The results of the research showed that social networks have a significant impact on the national security of the Islamic Republic of Iran and its threatening process is also increasing and is moving towards weakening national security. This issue has been going on in all areas of national security, including cultural, social, political, economic and security, and the trend of people using social networks has increased the gap between the government and the society, reducing the supervision and control of the government over economic activities and affecting the lifestyle and It will be culture.

کلیدواژه‌ها [English]

  • National Security of Iran
  • Social Network
  • Virtual Space

مراجع

1- آی‌تی‌من. (۱۴۰۰). شبکه‌‌های اجتماعی محبوب ایرانی‌ها در سال 1400. بازیابی 27 آذر 2021، از https://www.itmen.ir/news/276694/شبکه-های-اجتماعی-محبوب-ایرانی-ها-سال-1400‎
2- آلبرتس، دیوید و پاپ، دانیل (1385)، «گزیده‌ای از عصر اطلاعات: الزامات امنیت ملی در عصر اطلاعات» ، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
3- امانی کلاریجانی، امرالله (1396). «فضای مجازی و وا کاوی سیاست های پیشگیرانه در کنترل آسیب‌های اجتماعی نوپدید» . رهیافت پیشگیری. شماره اول. پاییز.
4- باستانی، سوسن، کمالی، افسانه و صالحی، مریم. (1386). «سرمایه اجتماعی شبکه و اعتماد متقابل بین شخصی». فصلنامه دانشکده ادبیات و علوم انسانی. شماره 61.
5- بوزان، باری (1387)، «مردم، دولت‌ها و هراس»، ترجمه:پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران:  پژوهشکده مطالعات راهبردی.
6- تاجیک، محمدرضا. (1380)، «مقدمه‌ای بر استراتژی امنیت ملی ا.ج.ا، (رهیافت‌ها و راهبردها)، جلد 1» ، تهران: فرهنگ گفتمان.
7- حبیب زاده، اصحاب و روح الله بخشی (1395). «شبکه‌های اجتماعی مجازی و امنیت عمومی. فصلنامه پژوهشهای دانش انتظامی»، سال هجدهم، زمستان.
8- خانیکی، هادی و بابائی، محمود. (1391). «تأثیر سازوکارهای ارتباطی اینترنت، بر الگوهای تعامل کنشگران فضای سایبر ایران»، فصلنامه علوم اجتماعی (علامه طباطبایی)، شماره 56.
9- دارابی، علی (1395). «رسانه‌های ارتباطی نوین و تأثیر آن بر فرایند بیداری اسلامی در انقلاب تونس». فصلنامه علمی –پژوهشی پژوهش های نوین در جهان اسلام. سال 6. شماره 22.
10- ‏رحیمی، بهمن؛ ایزدی، فواد؛ و موسوی امیرآباد، عاطفه. (۱۴۰۰). طرح راهبردی مقابله با نفوذ سیاسی آمریکا درجمهوری اسلامی ایران با تاکید بر آراء امام خامنه ای (مدظله). فصلنامه علمی امنیت ملی، 10(41)، 7-42.
11- سلطانی‌نژاد، احمد, موسوی شفائی، مسعود, اسدی‌نژاد، الهام. (1392). «تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در دهه 1380». پژوهشنامه علوم سیاسی, 8(2).
12- صادقیان، سید جلال (1389). «بررسی نقش کارکردی رسانه ها در امنیت ملی و عمومی». فصلنامه دانش انتظامی. دوره 12, شماره 1 (مسلسل 46).
13- عبدالله خانی، علی (1388). «نظریه‌های امنیت مقدمه‌ای بر طرح‌ریزی دکترین امنیت ملی». تهران: انتشارات مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌الملل ابرار معاصر تهران.
14- غفاری، جلال، محمدصادق دهقانی محمدآبادی، محمدرضا نجارزاده (1392). «نقش رسانه های مجازی و شبکه‌های اجتماعی در بیداری اسلامی» ، مطالعه موردی انقلاب تونس. مطالعات بیداری اسلامی سال دوم بهار و تابستان 1392 شماره 3.
15- فضلی، مهدی (1383). «تخریب و اختلال در داده‌ ها و سیستم ‌های کامپیوتری» ، مجموعه مقالات اولین همایش حقوقی فناوری اطلاعات، تهران: مرکز مطالعات راهبردی و توسعه قوه قضائیه.
16- قنبری، زهرا. (۱۳۹۹). تعداد کاربران ایرانی شبکه ‌های اجتماعی چقدر است؟. بازیابی 27 آذر 2021، از https://itiran.com/2021/02/21/تعداد-کاربران-ایرانی-شبکه-‌های-اجتماع/‎
17- گوهری مقدم، ابوذر (1390). «جنبش اشغال وال‌استریت: ماهیت و اهداف. گزارش راهبردی» ، مرکز پژوهش‌های مجلس، شماره 12036، کد موضوعی 260.
18- ماندل، رابرت. (1387). «چهره متغیر امنیت ملی»، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، چاپ سوم، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی غیرانتفاعی.
19- مرادی، محسن. (۱۳۹۵). کدگذاری داده‌ها در نظریه‌پردازی داده‌بنیاد (Grounded Theory) [علمی]. بازیابی 25 خرداد 2017، از http://analysisacademy.com/5209/کدگذاری-داده‌ها-در-نظریه‌پردازی-داد.html‎
20- مردانی، فریبا؛ و جنودی، المیرا. (۱۴۰۰). تأثیر شبکه های اجتماعی در بهبود وضعیت اطلاع رسانی و جذب مخاطبین. علوم و فنون مدیریت اطلاعات، 7(1).
21- ولوی، محمد رضا (1394). «شبکه‌های اجتماعی مجازی، فرصت ها و تهدیدات و ارائه الگوی مناسب». مطالعه گروهی. دانشگاه عالی دفاع ملی.
22- Castronovo, Cristina (2012).  Social Media in Alternative Marketing Communication Model. Journal of Marketing Development & Competitivness.
23- Eriksson, Johan (2006).  The Information Revolution, Security, and International Relations: (IR) relevant Theory? International Political Science Review. Vol. 27. No. 3
24- Hallman, Harry (2008). Social Network Marketing, Octane Press.
25- Jerving, Jim (2010). Social Networking as a Marketing Tool, The cuna marketing & business development council. January.
26- Lacobucci, Dawn (2003). Introduction to Consumers in Cyberspace, Journal of Consumer Psychology, Vo13: Pages 1–10.
27- Lowenthal, Mark (2003) ، Intelligence from Secrets to Policy، Washington: CQ Press Intelligence: Washington: Brasseys Press.
28- Lowenthal, Mark M. (2017). Intelligence : from secrets to policy (Seventh edition.).
29- CSIS Center for Strategic & International Studies. (2011). Cyber security Two Later, A report of the CSIS Commission on Cyber security for the 44th presidency.
30- McCullagh, Declan (2011). How SOPA would affect you, CBS Interactive. , available at: http://news.cnet.com/8301-31921_3-57329001-28/how-sopa0would-affect-you-fap/2011
31- Elina Lange.Ionatamishvili and Sanda Svetoka, ‘Strategic Communications and Social Media in the Russia.Ukraine Conflict’ in Kenneth Geers (ed.) Cyber War in Perspective: Analysis from the Crisis in Ukraine, 2015, p. 94
32- Nissen, Thomas (2015). The Weaponization of Social Media, available in: https://www.stratcomcoe.org/download/file/fid/2437
33- Massari, L., (2010). Analysis of MySpace user profiles. Information Systems Frontiers, 1-7.
34- Engerer, H. (2009). ‘Security Economics: Definition and Capacity. Economics of Security Working Paper. No. 5.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار