گرایش به نظامی‌گری در راهبردهای امنیتی عربستان در خلیج‌فارس، دلایل و پیامدها (با تأکید بر خریدهای نظامی از آمریکا در راستای سند امنیتی ترامپ و اوباما)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه روابط بینالملل دانشگاه آزاد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

2 عضو هیئت‌علمی گروه روابط بینالملل دانشگاه آزاد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران (نویسنده مسئول)

3 عضو هیئت‌علمی گروه علوم سیاسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

درحالی‌که خلیج‌فارس به‌عنوان مهم‌ترین منطقۀ راهبردی و امنیتی عربستان شناخته میشود، بهدلیل ضعف در قدرت نظامی و تسلیحاتی، این کشور همواره در قالب ساختارهای امنیتی فرامنطقهای در این منطقه تحت عناوین تئوری نیکسون، مهار دوجانبه، اعطای پایگاههای مستقیم و غیرمستقیم نظامی به دول غربی و... ایفای نقش نموده است. بعد از حادثۀ یازده سپتامبر و بروز مشکلات و شواهدی دال بر بی‌اعتمادی آمریکا نسبت به عربستان و ازطرفی کاهش محسوس حضور نظامی آمریکا در منطقۀ خلیج‌فارس به علت آثار تبعی بحران مالی در غرب، عربستان با چرخش در راهبردهای امنیتی از اتکای به غرب، به نظامیگری در قالب استراتژیهای گسترش کمّی و کیفی نیروهای نظامی، ازجمله افزایش خریدهای نظامی روی آورد. نتیجۀ این راهبرد عربستان ایجاد و گسترش رقابت تسلیحاتی و امنیتی‌تر شدن روابط آن کشور به‌ویژه با ایران بوده است. سؤال اصلی تحقیق این است که علل و پیامدهای گرایش عربستان به راهبرد نظامیگری و رقابت تسلیحاتی در خلیج‌فارس به‌ویژه در دوران اوباما و ترامپ چیست؟ برای پاسخ به این سؤال از روش توصیفی و تحلیلی برای بررسی یافته‌های پژوهش استفاده شده و ابزار گردآوری اطلاعات، استفاده از برخی منابع کتابخانهای و تحلیل متن اسناد راهبردی - امنیتی آمریکا در دوران ریاست جمهوری اوباما و ترامپ است. یافتههای تحقیق نشان میدهد که هدف اصلی این راهبرد سعودیها، کاهش  نفوذ منطقهای ایران و افزایش قدرت رقابت منطقهای عربستان با جمهوری اسلامی ایران میباشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The tendency toward militarization in security strategies of Saudi Arabia in Persian Gulf; causes and consequences (with emphasis on military purchases of Saudi Arabia from U.S. in line with Trump and Obama security document)

نویسندگان [English]

  • Javad Ghezelbash 1
  • Mahnaz Ghodarzi 2
  • Hossein Massoudnia 3
1 Ph.D. Candidate in International Relations at Islamic Azad University, Isfahan (Khorasgan) branch.
2 Member of scientific board at Islamic Azad University, Department of International Relations, Isfahan (Khorasgan) branch.
3 Member of scientific board at Islamic Azad University, Department of Political Science, Isfahan (Khorasgan) branch.
چکیده [English]

    While the Persian Gulf is regarded as the most important strategic and security area of ​​Saudi Arabia, due to the weakness in its military power, this country has always played a role in transnational security structures in the region under the titles of Nixon theory, bilateral restraint, the granting of direct and indirect military bases to Western governments, and so on. Following the 9/11 events and growing evidence of U.S. distrust of Saudi Arabia and the visible decline in US military presence in the Persian Gulf due to the consequence of the financial crisis in the West, Saudi Arabia has shifted from purely reliance on the West in security strategies to militarization in the form of the strategies of quantitative and qualitative expansion of military forces, including increased military purchases. The Saudi Arabia's strategy led to the development of arms race and high - tensions relations with Iran, in particular. The main question of the study is what are the causes and consequences of the Saudi Arabia tendency toward military strategy and arms competition in the Persian Gulf, especially during the Obama and Trump era? To answer this question, a descriptive and analytical approach was used to examine the findings of the study and also, some library resources and analysis of the text of U.S. strategic - security documents during the Obama and Trump presidencies were utilized as the information collection tools. The research findings show that the main goal of this strategy of Saudi Arabia is to reduce Iran's regional influence and increase Saudi Arabia's regional competition power with the Islamic Republic of Iran

کلیدواژه‌ها [English]

  • Saudi Arabia
  • Iran
  • arms competition
  • security riddle
  • Persian Gulf

مراجع

 
1. احمدی، حمید (1395)، عربستان سعودی و نظم مطلوب منطقه‌ای: چالش‌ها و استراتژی‌ها، مجموعه مقالات کنفرانس امنیتی غرب آسیا، تهران: موسسه تحقیقات ابرار معاصر.
2. اسمیت، لیتل، مایکل، ریچارد (1392)، دیدگاه‌های در مورد سیاست جهانی، تهران: انتشارات قومس.
3. بوزان، باری و همکاران (1389)، دولت مردم و هراس، ترجمۀ عسگر قهرمانپور، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
4. بوزان، باری، ویور، اولی (1388)،مناطق و قدرت‌ها، ترجمۀ رحمان قهرمانپور، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
5. بی‌نام (1397)، روابط بین ایران و عربستانگزارش شمارۀ 15 مرکز موسسه آینده‌پژوهی جهان اسلام.
6. بی‌نام (1397)، کتاب استراتژیک عربستان، تهران: دانشگاه جامع امام حسین (ع).
7. پور­آخوندی، نادر (1397)، تحول در راهبرد نظامی عربستان، اصفهان: فصلنامۀ تحقیقات دانشگاه آزاد شهرضا،
8. پور­سعید، فرزاد (1395)، الگوی نظم منطقه‌ای در آسیای غربی، مجموعه مقالات کنفرانس امنیتی غرب آسیا، تهران: موسسه تحقیقات ابرار معاصر.
9. جهان­آراء، علی (1397)، مطالعه راهبردهای امنیتی عربستان در خلیج‌فارس، تهران: مجله پژوهش‌های ملل و روابط بین‌الملل.
10. صادقی­اول، نقدی­عشرت‌آبادی، جعفر، هادی (1397)، تحلیل روابط ایران و عربستان ازمنظر واقع‌گرایی انگیزشی فصلنامه تحقیقات سیاست بین‌الملل اصفهان، شهر رضا.
11. طاهری، صادقی­بکیانی؛ امین، ابراهیم (1394)، تأثیر الگوی ساخت مجموعه‌های امنیتی بر امنیت خلیج‌فارس (مطالعه موردی: مجموعه امنیت منطقه‌ای خلیج‌فارس)، مجلۀ سیاست دفاعی شماره بیست و چهارم.
12. عبداله­خانی، علی (1389)، نظریه‌های امنیت: مقدمه‌ای بر طرح‌ریزی دکترین امنیت ملّی, تهران: انتشارات ابرار معاصر.
13. قاسمی، فرهاد (1390)، موانع شکل‌گیری رژیم امنیتی منطقه‌ای کنترل تسلیحات: مطالعه موردی خاورمیانه، فصلنامۀ روابط خارجی سال سوم، شماره سوم.
14. قزلباش، جواد (1397)، سند 2030 عربستان، تهران: دانشگاه جامع امام حسین (ع).
15. قوام، عبدالعلی (1395)، جعبۀ سیاه روابط عربستان و آمریکا و آینده نظم امنیتی منطقه خلیج‌فارس، مجموعه مقالات کنفرانس امنیتی غرب آسیا، تهران: موسسه تحقیقات ابرار معاصر.
16. کار گروهی (1396)، سند امنیت ملّی آمریکا، تهران: دانشگاه جامع امام حسین (ع).
17. لیتل، ریچارد (1394)، رژیم‌های بین‌المللی در جان بلیس و استیو اسمیت، جهانی‌شدن سیاست: روابط بین‌الملل در عصر نوین، ترجمۀ ابوالقاسم راه چمنی و دیگران، تهران: ابرار معاصر.
18. متقی، ابراهیم (1396)، راهبردهای عربستان در خلیج‌فارس، همایش امنیتی غرب آسیا، تهران: موسسه مطالعات ابرار معاصر.
19. منوری، سیدعلی (1396)، بازسازی ائتلاف‌های ب آمریکا در حوزۀ عربی، فصلنامۀ سیاست‌های جهانی سال دوم، دوره ششم.
20. موسوی، سید حسین (1394)، الگوی امنیت منطقه‌ای در خلیج‌فارس، تجربه‌ها و موانع، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال دهم، شمارۀ چهاردهم.
21. نادری­نسب، علی (1396)، روابط امنیتی آمریکا با عربستان در راستای نظامی‌گری، فصلنامۀ سیاست جهانی، دوره پنجم.
22. واعظی، محمود (1394)، نقش قدرت‌های بزرگ در خلیج‌فارس و چالش هژمونی آمریکا، فصلنامۀ روابط خارجی، سال دوم، شماره ششم.
 
ب )منابع لاتین:
1. Andrew Rathmell, Theodore Karasik, and David Gompert: A New Persian Gulf Security System Gulf Security: Between Balance of Power and Collective Security the EU-GCC Partnership–Security and Policy Berlin, March 16-17, 2010, Challenges.
2. Bar،shmuel،Friends of Israel Initiative ،Iran and the Middle East after the Nuclear Agreement،May 2015.
3. Cordesman، Anthony، (2010)، Saudi military forces and development: challenges &reforms، center for strategic and international studies.
4. Cordesman، Anthony، (2016), The Changing Gulf Balance and The Iranian Threat, Center for Strategic&International Studies.
5. Daniels، Geff، (2017)، Russia tries to elbow its way into Saudi Arabia arms club، available : www.cnbc.com.
6. Harrison، Ross Defying Gravity: Working Toward a Regional Strategy، for a Stable Middle EastMiddle East Institute2015.
7. Jervis، Robert، (1978)، cooperation under security dilemma، word policey:vol1.30.no2.
8. Muhittin, Ataman (2012). Turkish Saudi Arabian Relations, during the Arab uprisings: Towards a trategic Partnership? Academic journal article from insightturkey. Vol. 14. No. 4.
9. Mohseni, Payam (2015)،, Iran and the Arab World after the Nuclear Deal،Rivalry and Engagement in a New Era.
10.­Shapiro، Gacip ،(2017)، Saudi­arabia، Russia:­delivering missiles،­delivering­promises­if­cooperation،­available: www.geopoliticalfutures .com.
11. Thomas، Clayton، (2017)، arms sales in the middle east : trend­andanalytical­perpectives­for­.policy،­available­: www.fos.org.u.s sgp.mideastnews .com
فصلنامه پژوهش های حفاظتی امنیتی
دوره 8، شماره 30
شهریور 1398
صفحه 115-148

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار