بررسی ابعاد و مؤلفه های حفاظتی نامه 53 نهج‌البلاغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری زبان و ادبیات عرب دانشگاه خوارزمی(نویسنده مسئول)

2 کارشناس ارشد علوم امنیتی دانشگاه جامع امام حسین(ع).

چکیده

در ضرورت ایجاد امنیت و آرامش برای آحاد مردم و کلیت جامعه توسط نظام سیاسی حاکم تردیدی نیست. ادعای دین مبین اسلام و مکتب مترقی تشیع مبنی بر برخورداری از برنامه عملی برای تمامی ادوار و افعال و نیازهای انسان نیز انجام پژوهش­هایی جهت واکاوی و استخراج مفاهیم امنیتی و روش­های ایجاد و حفاظت از آن را ضروری می­نماید، تا بدین­وسیله چارچوب و دستورالعمل لازم برای جوامع اسلامی حاصل آید. لیکن اغلب پژوهش­هایی که پیرامون متون دینی و مذهبی به انجام می­رسد صبغه فقهی و اخلاقی عام بر خود می­گیرد و سایر ابعاد کم­تر مورد توجه بوده و هست. در این میان می­توان گفت بعد امنیتی و اطلاعاتی در میراث دینی از کم­ترین توجه پژوهشی برخوردار است. نهجالبلاغه بهعنوان میراث اسلام و تشیع نیز از این قاعده مستثنی نبوده و تا کنون بیشینه پژوهش­ها بر سفارشات اخلاقی امیرالمؤمنین علی(ع) متمرکز بوده است. تحقیق پیش­رو با تمرکز بر نامه 53 نهجالبلاغه خطاب به مالک اشتر نخعی بهعنوان والی مصر، بر آن است تا با تمرکز پژوهشی بر این میراث ناب اسلام و تشیع از یکسو و مورد مطالعه قرار دادن تنها دورانی که ائمه اطهار در رأس حکومت سیاسی بوده­اند از سوی دیگر مبتنی بر روش توصیفی تحلیلی، ابعاد و مؤلفه­های حفاظتی­ را که آن حضرت بهعنوان ویژگی­های رفتاری یک حاکم اسلامی به والی خود سفارش کرده است احصا و تبیین نماید. نتیجه بهدست آمده حاکی از آن­ است که در میان ابعاد شش­گانه حفاظتی، سه بعد حفاظت کارکنان، حفاظت اسناد و حفاظت اماکن مورد توجه و تأکید امام علی(ع) در این نامه بوده است. در این میان حفاظت کارکنان با بیشترین فراوانی مؤلفه­ها در سرلوحه فرامین حضرت قرار دارد و در دو بعد دیگر نیز توجه اصلی حضرت بر عامل انسانی است و این خود می­تواند دلیلی بر انسان­ساز بودن مکتب ائمه اطهار(ع) باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Examining the protective dimensions and components in Nahj al-Balaghah's Letter 53

نویسندگان [English]

  • hamed fashi 1
  • hasan nabaeyi 2
1 Ph.D. in Arabic Language and Literature at Kharazmi University
2 M.A. in Security Sciences at Imam Hossein (PBUH) Comprehensive University
چکیده [English]

There is no doubt about the necessity of creating security for the entire population
and the totality of society by the ruling political system. The claim of Islam and the
progressive school of Shiite Islam about having practical program for all periods and
acts and human needs, also necessitates the implementation of studies for exploiting
security concepts and methods of creation and protection of it, so that the framework
and guidelines for Islamic societies can be achieved. Most of the researches
on religious texts take place in the field of jurisprudence and other dimensions are
of lesser interest. Among them, it can be said that security and intelligence dimension
has the least research interest in the religious heritage. Nahj al-Balaghah was
not an exception to this rule as the legacy of Islam and Shiism and so far the vast
majority of researches have focused on the ethical orders of Amir al-Mu'minin Ali
(PBUH). This study employs descriptive-analytical method and by focusing on the
letter of 53 Nahj al-Balaghah addressed to Malik bin Ashtar Nakha'i as the governor
of Egypt, attempts to focus on the pure heritage of Islam and Shiite on the one hand
and the study of the only era that the imams have been at the top of the political
administration to explains the security and protective dimensions and components
that Imam Ali (PBUH) describes as the behavioral characteristics of an Islamic ruler
to his governor. The study results show that among the six protective dimensions,
three dimensions of personnel security, document security and security of places
are more emphasized in this letter of Imam Ali (PBUH). In this regard, personnel
security with the most frequent components is at the top of the commands of the
Imam and in the two other aspects, the main attention of the Imam is on the human
factor and this can be a reason for showing the human making nature of the school
of Imams (PBUH).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Security component
  • protective component
  • Nahj al-Balaghah's Letter 53
1. قرآن کریم.
2. نهج‌البلاغه، ترجمه و شرح ابن ابی الحدید (655 ق)، ترجمه و تحشیه: محمود مهدوی دامغانی. تهران: نشر نی.
3. نهج‌البلاغه، ترجمه و شرح: محمد دشتی (1391)، قم: انتشارات نشتا.
4. ارسطو، (1371)، سیاست. ترجمه: حمید عنایت. چ3. تهران: انتشارات آموزش انقلاب اسلامی.
5. اسعدی، نگار (1389)، پیشگیری از سوءمصرف مواد مخدر و روان‌گردان، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
6. الوانی، سید مهدی (1379)، مدیریت عمومی، تهران: انتشارات نی.
7. امینی، عبدالحسین (بی‌تا)، الغدیر، تهران: انتشارات اسلامیه.
8. باقری چوکامی، سیامک و فرامرز عابدینی (1390)، کالبدشکافی خودحفاظتی، تهران: انتشارات دانشگاه جامع امام حسین(ع).
9. تمیمی آمدی، عبدالواحد (1366)، غررالحکم و دررالکلم، ترجمه: محمد خوانساری، انتشارات دانشگاه تهران.
10. جعفری تبریزی، محمّد تقی (1373)، حکمت اصول سیاسی اسلام، چ2 تهران: انتشارات رستم خانی.
11. جنتی، مرتضی (1394)، سیره اطلاعاتی امیرالمؤمنین امام علی(ع). تهران: موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه امام باقر(ع).
12. خواجه سروی، غلامرضا و حسن زارعی محمودآبادی (1393)، فرهنگ سیاسی مطلوب در فرمان امام علی(ع) به مالک اشتر، فصلنامه پژوهش­های راهبردی سیاست، سال سوم، ش9، صص 27-63.
13. طباطبایی، سید جواد (1373)، زوال اندیشه سیاسی در ایران، تهران: انتشارات کویر.
14. دعموش عاملی، علی (بی‌تا)، دایره ا­لمعارف اطلاعات و امنیت، ترجمه: رضا گرمابدری، تهران: انتشارات دانشگاه جامع امام حسین(ع).
15. دلشاد تهرانی، مصطفی (1390 )، دلالت دولت، تهران: انتشارات دریا.
16. دهخدا، علی­اکبر (1355)، لغت‌نامه دهخدا، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
17. رستمی، محمود (1378)، فرهنگ واژه‌های نظامی، انتشارات ستاد مشترک ارتش.
18. شبدینی، محمد (1392)، سیره حفاظتی و اطلاعاتی امامان معصوم علیهم­السلام، تهران: انتشارات زمزم هدایت.
19. عمید، حسن (1390)، فرهنگ عمید، تهران: انتشارات امیرکبیر.
20. فاضل لنکرانی، محمد (1373)، آئین کشورداری از دیدگاه امام علی (ع)، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
21. قائدان، علی‌اصغر (1375)، سیاست نظامی امام علی (ع)، انتشارات فروزان.
22. کارگروه فقه اطلاعاتی (1390)، حفاظت اطلاعات در اسلام، انتشارات زائر و با همکاری کارگروه فقه اطلاعاتی.
23. گروه مؤلفین (1383) فرهنگ توصیفی آگاه‌سازی حفاظتی2، ستاد مشترک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی.
24. گروه مؤلفین  (1391). فرهنگ توصیفی آگاه‌سازی حفاظتی. انتشارات معاونت پیشگیری سپاه.
25. مجلسی، محمدباقر (1362)، بحارالانوار، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
26. مصطفوی، حسن (1360)، التحقیق فی کلمات القرآن الحکیم، تهران: انتشارات نشر کتاب.
27. معین، محمد (1371)، فرهنگ معین، تهران: موسسه انتشارات امیرکبیر.
28. مکارم شیرازی، ناصر (1392)، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، انتشارات امام علی ابن ابی­طالب.
29. ملایی، حسین (1392)، اطلاعات و حفاظت اطلاعات در سیره نبوی و علوی، انتشارات آینده.
30. میقانی، کاظم و فاطمه حکمی نیا (1396)، دولت علوی در پرتو نامه به مالک اشتر، موسسه انتشارات بعثت.