واکاوی جایگاه بُعد دانشی در الگوهای معماری سازمانی (مطالعه موردی: سازمانهای امنیتی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری امنیت ملی دانشگاه عالی دفاع ملی و عضو هیئت علمی دانشگاه جامع امام حسین (علیه السلام)

چکیده

صرف نظر از ابعاد و مؤلفههای خاص هر الگوی معماری سازمانی، چارچوب علمی برآمده از دانش وتجربه این حوزه بهعنوان رکنی مهم و اساسی، لازمه تکمیل هر الگوی معماری سازمانی محسوب میشود. بومی کردن الگوهای علمی به معنی عدول از اصول علمی آن نبوده و بعد دانشی معماری بهعنوان شاکله علمی- معماری سازمانی از خروج الگو از قاعده اثربخشی جلوگیری نموده و مبنای سنجش کارآمدی علمی الگو را فراهم میآورد. در سازمانهای امنیتی همچون سایر سازمانها وجود یک الگوی معماری سازمانی امری ضروری است که بعد دانشی از اجزای اصلی و نظم دهنده آن محسوب میشود. این تحقیق از حیث هدف از نوع کاربردی- توسعهای، با رویکرد کمی و ابزار جمعآوری کتابخانهای و پرسشنامه (با روایی محتوا و صوری خبرگی وآلفای کرونباخ 82/.) و با هدف تعیین جایگاه مبانی علمی معماری سازمانی در سازمانهای امنیتی انجام شد که نتایج تحقیق نشان میدهد در این سازمانها بعد دانشی بهعنوان جزئی از الگوهای معماری سازمانی همطراز چارچوبهای رایج معماری سازمانی بوده و از مؤلفههای مبانی و مفاهیم،کارکردها، الزامات، محصولات و جهت سازها تشکیل میشود. فهم مشترک در حوزه مبانی و مفاهیم اهمیت بالاتری ازسایر مؤلفهها دارد. بعد علمی معماری لازمه ایفای بهینه نقشهای شناختی، نظارتی و اجرایی سازمانهای امنیتی بوده و در خصوص تأمین مطلوب امنیت مراجع امنیت نقش ایفا میکند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Examining the knowledge dimension in organizational architecture patterns (case study: security organizations)

نویسنده [English]

  • Jafar finizade
Ph.D. student in National Security at Supreme National Defense University, member of scientific board at Imam Hossein (PBUH) Comprehensive University
چکیده [English]

Regardless of the dimensions and components of any organizational architecturalpattern, the academic framework that is characterized by the knowledge ofthis domain as an important process and perspective, is necessary to completeany organizational architectural pattern. Indigenizing scientific patterns does notmean to backtrack on its scientific principles. Knowledge dimension of architectureas the scientific form of organizational architecture prevents the patternfrom losing its effectiveness and provides a basis for measuring scientific efficiencyof the pattern. In security organizations such as other organizations, theexistence of an organizational architectural pattern is essential and knowledgedimension is regarded as one of the main and regulatory elements of it. This isan applied- developmental study and employs quantitative approach and librarycollection tools and questionnaire (with content validity and Cronbach’s alphaof. /82). The purpose of the study is to determine the place of scientific principlesof organizational architecture in security organizations, which indicates that inthese organizations, knowledge dimension as part of organizational architecturalpatterns is equal to the common frameworks of organizational architectureand consist of the components of elements and concepts, functions, requirements,products and direction makers. A common understanding in the field ofbases and concepts is more important than other components. The scientific dimensionof architecture requires optimal performance of cognitive, supervisoryand executive functions of security organizations and plays a role in providingthe security of security authorities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • knowledge dimension
  • framework of architecture
  • security organization
1. استاد زاده، سید شروین و فریدون شمس(1385)، انطباق چارچوب معماری سازمانی زکمن با معماری مدل رانه، مجموعه مقالات دوازدهین کنفرانس بین المللی انجمن کامپیوتر ایران.
2. اسلامی، وحید و کرم شاهلو(1388)، مفاهیم و فرآیند معماری سازمانی، دو ماهنامه مدیریت، سال بیستم، شماره 148- 147.
3. اکبری، پیمان(1389)، بررسی نقش فرهنگ در سازمان، مجله کار و جامعه، شماره 122.
4. بوزان، باری(1390)، مردم،دولتها و هراس،چاپ سوم،تهران:پژوهشکده مطالعات راهبردی.
5. جاسبی، عبداله(1379)، اصول و مبانی مدیریت، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.
6. خیامی، سید رئوف(1388) ، ارزیابی و تحلیل معماری سازمانی (رساله دکتری)، شیراز: دانشگاه شیراز، دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر.
7. رابینز، استیفن(1378)، تئوری سازمان (ساختار، طراحی، کاربردها )، ترجمه: سید مهدی الوانی، حسن دانائی فرد، چاپ سوم، تهران: نشر صفار.
8. رضایی، سعید(1393)، مبانی حفاظت در سازمانها،تهران:مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه امام باقر(ع).
9. رضایی، رضا و دیگران(1385)، ارائه روشی برای تدوین برنامه معماری سازمانی، مجموعه مقالات دوازدهین کنفرانس بین المللی انجمن کامپیوتر ایران.
10. رهنورد، فرج اله و احسان داودی(1387)، ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻌﻤﺎﺭﻱ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺩﺭ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎﻱ ﺗﺎﺑﻌﻪ ﭘﺘﺮﻭﺷﻴﻤﻲ و گاز، فصلنامه دانش مدیریت، شماره71.
11. سازمان فناوری اطلاعات ایران(1391)، دستورالعمل ضوابط معماری فناوری اطلاعات سازمانی برای کلیه دستگاه های اجرایی، تهران : آزمایشگاه مرجع مدیریت طرح‌های معماری سازمانی.
12. صمدی اوانسر، عسگر(۱۳۸4)، ‏ مقدمه­ای بر معماری سازمانی(ویژه مدیران)، تهران: دبیرخانه شورای عالی اطلاع‌رسانی ، چاپ: اول.
13. عبدالهخانی، علی(1383)، نظریه‌های امنیت،ج اول،تهران:مؤسسه مطالعات راهبردی. 
14. فولادی، قاسم و عبدالرحیم پدرام(1388)، پیشرانها و روندهای تأثیرگذار برسازمان‌های نظامی، تهران: انتشارات مؤسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی.
15. قدردان، اکبر و دیگران(1391)، ارزیابی معماری سازمانی شرکت ملی نفت ایران از دید کارشناسان منابع انسانی، ماهنامۀ اکتشاف و تولید، شمارۀ 92.
16. گروه مطالعات دانشگاه عالی دفاع ملی(1396)، طراحی الگوی معماری نیروهای مسلح آینده، تهران: در حال انتشار.
17. گروه مترجمان(۱۳۸4)، ‏راهنمای عملی معماری سازمان، تهران: مؤسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی، چاپ: اول.
18. مرآتی، احسان(1391)، تدوین و توسعه چارچوبهای معماری سازمان‌های دفاعی، مجله سیاست دفاعی، شماره 79.
19. مرادیان، محسن(1390)، مدلسازی ریاضی سنجش امنیت خارجی ،فصلنامه بین المللی ژئوپلیتیک، سال 7 ، شماره 1 .
20. میر محمدی، مهدی(1390)، سازمانهای اطلاعاتی و سیاست خارجی: مطالعه موردی نقش سازمان سیا در سیاست خارجی آمریکا، پایاننامه دکتری، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، تهران: ابرار معاصر.
21. میرمحمدی، مهدی ومحمدی لرد،عبدالمحمود(1393)، نقش سازمانهای اطلاعاتی در مردم سالاری دینی، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال هفدهم، شماره دوم.
22. هاگ، پیتر(1386)، روند تاریخی غیرامنیتی کردن پدیدههای امنیتی، ترجمه: محمدرضا خسروی، مجله نگرش راهبردی، شماره 79و80 .
1. سایت مقام معظم رهبری (مدظله العالی) به آدرس www.Khamenei.ir
2. سایت کمیته ملی معماری سازمان، تاریخچه معماری سازمانی.
دسترسی: http://www.neac.ir/enterprise_architecture
3. سایت هسته پژوهشی معماری سیستمهای اطلاعاتی دانشگاه شهید بهشتی.
دسترسی: http://isa.sbu.ac.ir