چالش های امنیّت گرایی و راهبرد سیاست کیفری افتراقی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی، نویسنده مسئول، گروه حقوق کیفری و جرم شناسی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران

2 عضو هیأت علمی، دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه قم، قم، ایران

3 عضو هیأت علمی، استادیار گروه حقوق کیفری و جرم شناسی، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

متعاقب افزایش کمی و کیفی جرایم سازمان ­یافته ضد امنیتی در کشورهای مختلف، گفتمانی موسوم به تسامح صفر در برابر مجرمین با شعار بازگشت به کیفر در حال رواج بوده و توجیه این رویکرد، برقراری امنیت پایدار در جامعه است. چنین رویکردی که از آن به امنیت گرایی تعبیر می ­شود؛ چالش­ هایی هم به همراه دارد. از جمله مهم‌ترین آن می ­توان به نقض سیاست بزه پوشی، تشدید عوام‌گرایی کیفری، افراط در پیشگیری و تشدید در اقدامات تأمینی و احتیاطی اشاره کرد. پژوهش حاضر با اتخاذ روش توصیفی و تحلیلی و با هدف شناسایی راهبرد بهینه در نظام عدالت کیفری مدون گردیده، لذا ضمن معرفی سیاست کیفری افتراقی در قبال جرایم علیه امنیت بوده، به این یافته ­ها می­ رسد: اولاً استقرار امنیت پایدار یک مطالبه بحق عمومی بوده ولی رسیدن به آن، مجوزی برای نقض حریم خصوصی و تضییع حقوق شهروندی نیست. ثانیاً سیاست کیفری اسلام تابع رویکرد سخت و یکسان نبوده و بر حسب مقتضیات زمان، مکان و افراد الگوهای متفاوت جزایی معرفی می­ کند. ثالثاً  نگاه ارفاقی به مجرم امنیتی حاصل رویکرد افتراقی گرا مقنن در اصلاحات قانون آیین دادرسی کیفری ایران در سال 1399 است. رابعاً حکم عفو فراگیر مقام معظم رهبری در سال 1401 که به تأسی از سیره معصومین در مختصات فایده­ گرایی اجتماعی در مجازات قابل ارزیابی بوده و می‌توان آن را مؤیدی بر امکان تغییر رویکرد قوانین برشمرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The challenges of securitism and the strategy of differential penal policy

نویسندگان [English]

  • seyed alireza razavi 1
  • Ahmad Abedi 2
  • Hossein Jafari Taheri 3
1 PhD student in criminal law and criminology, responsible author, department of criminal law and criminology, Yazd branch, Islamic Azad University, Yazd, Iran
2 Faculty member, Associate Professor, Department of Islamic Philosophy and Theology, University of Qom, Qom, Iran
3 Faculty member, Assistant Professor, Department of Criminal Law and Criminology, West Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Following the quantitative and qualitative increase in organized crimes against security in various countries, a discourse called zero tolerance towards criminals with the slogan of returning to punishment has been prevalent, and the justification for this approach is the establishment of sustainable security in society. However, securitism has brought challenges, the most important of which are the violation of the policy of impunity, the intensification of criminal populism, excessive prevention, and the intensification of security and precautionary measures. The aim of the present study is to identify the optimal strategy in the criminal justice system and explains the prosecution approach in the differential penal policy for crimes against security, which, through a descriptive and analytical method, reaches the following findings: firstly, the sustainable security establishment is a public right, but reaching it is not a license to violate the privacy and rights of citizenship. Secondly, the criminal policy of Islam is not subject to a difficult and identical approach and, in accordance with the requirements of time, place and individuals, introduces different penal patterns. Thirdly, the lenient view of security criminals is the result of the legislator's differential approach in the amendments to the Iranian Criminal Procedure Code in 2020. fourthly, the issuance of a comprehensive pardon by the Supreme Leader based on the life of the infallible imams in 2022 can be evaluated in the characteristics of social utilitarianism in punishment and can be considered as supporting the possibility of changing the approach of the laws.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Securitism
  • prosecution approaches
  • differential penal policy

مراجع

  • آشوری، محمد؛ (1400). آیین دادرسی کیفری، جلد اول، چاپ بیست و دوم، تهران، انتشارات سمت.
  • آقایی جنت­مکان، حسن، (1394). حقوق کیفری عمومی، چاپ اول، تهران: انتشارات جنگل جاودانه.
  • باوی، علیرضا، گلدوست جویباری، رجب، غلامی حسین، (1398). ساختار مقابله کیفری پلیسی با جرایم سازمان‌یافته اقتصادی بر مبنای دانش اطلاعات، فصلنامه کارآگاه، شماره چهل و هفتم، تابستان 1398.
  • پیکا، ژرژ، ترجمه علی حسین نجفی ابرندآبادی، (1400). جرم­شناسی، چاپ ششم، تهران: نشر میزان.
  • جوادی، محسن، حسینی سورکی، سیّد محمد، (1396). جان استوارت میل و یگانه اصل محدود کنده آزادی، فصلنامه علوم سیاسی، سال سوم، شماره دوازدهم، شهریور 1396.
  • جوانمرد، بهروز، (1400). فرایند دادرسی کیفری، جلد اول، چاپ دوم، تهران: جنگل.
  • حر عاملی، محمد بن حسن (1412 ق). تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، جلد 15، چاپ سوم، قم: موسسه آل البیت (ع) احیاء التراث العربی.
  • حرانی، حسن بن علی، مترجم حسن‌زاده، صادق (1382 ش). تحف العقول، تهران: انتشارات آل علی.
  • حیدری، علی­مراد، (1394). چالش­های سیاست کیفری ارفاقی قانون مجازات اسلامی در برابر جرایم سبک، فصلنامه حقوق اسلامی، سال دوازدهم، شماره چهل و پنجم، تیر 1394.
  • دهخدا، علی‌اکبر، (1379). لغت­نامه­ی دهخدا، جلد نهم، چاپ دوم، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
  • رضوانی، سودابه، (1391). مدیریت انسان­مدار ریسک جرم، چاپ اول، انتشارات میزان.
  • سوته، سیّد حسن، (1394). از عدالت کیفری امنیت‌مدار تا عدالت (علل، راهکارها)، پژوهش­های حقوق کیفری، تهران: سال اول، شماره یک، زمستان 1394.
  • شاملو، باقر، موسی­زاده، مهدی، (1389). پیشگیری از تکرار جرم در حقوق کیفری ایران و آمریکا، فصلنامه مطالعات پیشگیری از جرم، تهران: سال پنجم، شماره هفدهم، زمستان 1389.
  • شیخ مفید، محمد بن نعمان، (1417ق). المقنعه، ضمیمه الجوامع الفقیه، چاپ چهارم، قم: موسسه نشر اسلامی.
  • شیداییان، مهدی، نصرتی، یزدان، (1397). شناسایی و چالش­های تعقیب کیفری با نگاهی به حقوق انگلستان، فصلنامه دیدگاه­های حقوق قضایی، دوره بیست و سوم، شماره هشتاد و دو، تابستان 1397.
  • شیدایی گورچین قلعه، مهدی، حیدری، سینا، (1401). جستاری بر مفهوم سیاست کیفری، فصلنامه مطالعات علم حقوق، سال دوم، شماره پنجم، بهار 1401.
  • صدری خانلو، علی، شاملو، باقر، و نجفی توانا، علی، (1401). مبانی عوام‌گرایی کیفری و پیامدهای آن در سیاست جنایی، نشریه کارآگاه، شماره پنجاه و نهم، 101-121.
  • طوسی، محمد بن حسن، (1428ق). المبسوط فی فقه­الامامیه، جلدهای 5 و8، چاپ اول، قم: موسسه نشر اسلامی.
  • علی‌اکبری، رستم، دشتی نژاد، پوریا، (1401). گفتمان سیاست تسامح صفر در نظام کیفری ایران، بسترها و زمینه ها، فصلنامه تمدن حقوق، دوره پنجم، شماره یازدهم، تابستان 1401.
  • غلامی، حسین، بابایی، یوسف، (1389). مکدونالدی شدن جرایم، مجله حقوق دادگستری. سال هفتاد و چهارم، شماره 70.
  • قربان­پور، حمید؛ ساداتی، سید محمدمهدی و جمادی، علی. (1401). نقد پدیدۀ عوام‌گرایی کیفری با تأکید بر رویکرد نظام عدالت کیفری ایران، فصلنامه مطالعات میان رشته‌ای فقه2، شماره دوم، پیاپی6، 143-160.
  • کاشفی اسماعیل­زاده، حسن، (1384). جنبش بازگشت به کیفر، سیاست جنایی کشورهای غربی علل و جلوه­ها، مجله تخصصی دانشگاه علوم اسلامی رضوی، شماره شش و هفت، بهار و تابستان 1384.
  • محمد نسل، غلامرضا، گلدوزیان، ایرج، محمد نسل، زهرا، (1399). مطالعه تطبیقی شنود غیر مجاز رایانه­ای در قوانین ایران، انگلیس و فرانسه، تهران: پژوهشنامه اطلاعاتی و انتظامی، دوره پانزدهم، شماره 1.
  • معین، محمد، (1400). فرهنگ فارسی، جلد 1، چاپ دوم، تهران: انتشارات میلاد.
  • مقام معظم رهبری، (22/5/1397)، بیانات در دیدار اقشار مردم، برگرفته از وبگاه https://farsi.khamenei.ir
  • مهرا، نسرین، (1386). کیفر و چگونگی تعیین آن در فرایند کیفری انگلستان؛ با تکیه بر کارکردهای کیفری، دوفصلنامه علمی – پژوهشی تحقیقات حقوقی دانشگاه شهید بهشتی تهران، شماره چهل و پنج.
  • مؤسسه تحقیقاتی حضرت ولی‌عصر، (2/7/1402)، اسیر جنگ بدر در دریای اندیشه، برگرفته از وبگاه ganjineh.valiasr-aj.com
  • موسوی مجاب، سید درید، مرادی، فرزانه، (1394). مطالعه تطبیقی نهاد داد و ستد اتهام در نظام کامن لا و حقوق نوشته، نشریه اندیشه­های حقوق کیفری، سال اول، شماره اول.
  • میرخلیلی، سید محمود، (1393). مراتب تعزیر، پژوهش­های فقهی، دوره دهم، شماره چهارم.
  • نجفی ابرند­آبادی، علی‌محمد، (1391). درآمدی بر پژوهش در نظام عدالت کیفری: فرصت­ها و چالش­ها، ماهنامه قضاوت، شماره هفتاد و هفت.
  • نجفی ابرند­آبادی، علی‌محمد، رضوانی، سودابه، (1394). سلب آزادی پیشگیری محور با تأکید بر ماده 150 قانون مجازات اسلامی، فصلنامه حقوق کیفری، سال چهارم، شماره دوازدهم، تابستان 1394.
  • نوروزی خیابانی، مهدی، (1400). فرهنگ لغات و اصطلاحات سیاسی، چاپ سیزدهم، تهران: نشر نی.
  • هاستینگس، رس، ترجمه ابراهیمی، شهرام، (1387). دورنمای پیشگیری از بزهکاری مسائل و چالش­ها، مجله پلیس پیشگیری از جرم، سال سوم، شماره 7.

 

  • Ashworth, Andrew and Redmayne, Mike, (2010). The Criminal Process, 4th Edition, Oxford University Press.
  • Breetzke, D. Gregory & Pearson Amber (2014), The fear factor: examining the spatial variability of recorded crime on the fear pf crime, Journal of applied Geography, , 46: pp 45 – 52.
  • Greenwoog, W Peter (2006), Delinquency Prevention as crime –
    controle policy, first edition, chicago: publication of chicago university.
  • Fitzpatrick, Joan, (2003), speaking law to power: the war on terrorism and human rights. English Journal international law, Washington, Vol33.
  • Guinchard, S. & Buisson, J.; (2008). Procédurepénale; 4èmeédition, paris, éditionLitec.
  • Krug, Peter; (2002). Prosecutorial Discretion and its Limits, The American Journal of Comparative Law, Volume 50, pp. 643-664.
  • Pradel, Jean, et Michel Danti – Juan; (2007). Manuel de droit penal spécial, Paris, Thomson Learning Academic Center.
  • Sanders, Andrew , (2002), “Victim Participation in an Exclusionary Criminal Justice System” (Eds.), New Versions of Crime Victims, Oxford, Hart Publishing.
  • Worrall, John L. & M. Elaine Nugent-Borakove; (2008). The Changing Role of the American Prosecutor, Albany, State University of New York Press.
فصلنامه پژوهش های حفاظتی امنیتی
دوره 13، شماره 50 - شماره پیاپی 50
تابستان 1403
شهریور 1403
صفحه 55-79

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار