تحلیل جامعه شناختی و امنیت شناختی ناآرامی های محیط آینده مبتنی بربایسته های هشداردهی مطلوب (با تمرکز بر دلایل ناآرامی های سال 96 و 98)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی امنیت ملی ، دانشگاه عالی دفاع ملی ، تهران، ایران

2 دانشیار علوم سیاسی دانشکده علوم و فنون فارابی، تهران، ایران

چکیده

نبود بایسته‌های هشداردهی مطلوب در پیشگیری از تبدیل شدن پدیده‌های اجتماعی، سیاسی و امنیتی احتمالی به رویداد تأثیرگذار، زیربنای توسعه مطلوب امنیت را با چالش‌های جدی مواجه می‌نماید. حوادثسال‌های 96 و 98 بیانگر تغییر رویکرد شگردهای دشمنان نظام اسلامی در گسترش مناطق درگیری و کانون‌های تجمع بوده و میزان خسارات وارده را افزایش داد. با توجه به شرایط فعلی جامعه و وجود مشکلات اقتصادی، افزایش نرخ تورم،کرونا و در پی آن افزایش بیکاری، تشدید نارضایتی‌ها، موج‌سواری عناصر ضدانقلاب، بروز اغتشاشات در محیط آینده را محتمل نموده و اتخاذ تمهیدات لازم  برای جلوگیری از تکرار وقایع تلخ گذشته ضروری است. دغدغه محقق، چیستی، چرایی و چگونگی پدیده مورد بحث در محیط آینده است. در این پژوهش با بهره‌برداری از تکنیک داده‌کاوی و ابزار مصاحبه، ضمن بررسی برخی تحقیقات گذشته، در راستای پاسخ به این سوال که"تحلیل جامعه‌شناختی و امنیت- شناختی ناآرامی‌های محیط آینده مبتنی بر بایسته‌های هشداردهی مطلوب کدام است؟" اقدام که پس از جمع‌بندی نهایی، این نتیجه حاصل شد که شاخص‌های مربوط به بعد " جامعه‌شناختی"، از جایگاه بالایی نسبت به بعد" امنیت‌شناختی" در حوزه تحلیل اغتشاشات احتمالی آینده، برخوردار است، به‌طوری که 62 درصد از مقوله‌های استخراج‌شده از مصاحبه، مرتبط با این بعد است. همچنین برابر سنجش انجام شده، در بعد‌"جامعه‌شناختی"، بالاترین تأثیرگذاری در وقوع اغتشاشات احتمالی محیط آینده، مربوط به سه شاخص " احساس بی عدالتی  و تبعیض (اقتصاد پایه)"؛ "محرومیت نسبی(جایگاه اجتماعی)"؛"حاشیه‌نشینی" و در بعد " امنیت شناختی" مربوط به" استفاده دشمن از گسل‌های مذهبی، اقتصادی"؛ "موج سواری" و"مدیریت جریان" می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Sociological and Cognitive Security Analysis of Future Environmental Disturbances Based on Optimal Warning Obligations (Focusing on the Cause of the Unrest in 96 and 98)

نویسندگان [English]

  • Afshin Rasekhi 1
  • Mostafa Saveh Droodi 2
  • Reza Qolizadeh Shams 1
1 Ph.D. student in National Security, National Defense University, Tehran, Iran
2 , Associate Professor of Political Science, Faculty of Science and Technology, Farabi, Tehran, Iran
چکیده [English]

The lack of proper warning measures to prevent potential social, political and security phenomena from becoming an impactful event, the infrastructure for the development of security faces serious challenges. Events in the years of 96 and 98 showed a change in the approach of the enemies of the Islamic system in the expansion of conflict areas and gathering centers and increased the amount of damages. Considering the current conditions of the society and the existence of economic problems, the increase in the inflation rate, corona virus and the subsequent increase in unemployment, the intensification of dissatisfaction, the surfing of anti-revolutionary elements, the occurrence of disturbances in the future environment is likely and the necessary measures must be taken to prevent the repetition of bitter events. The concern of the researcher is what, why and how the phenomenon is discussed in the future environment. In this research, using the data mining technique and interview tool, while examining some past researches, in order to answer the question, “Which is the sociological and cognitive security analysis of future environmental unrest based on the optimal warning measures?” was taken that after the findings, it was concluded that the indicators related to the “sociological” dimension have a higher position than the “security-cognitive” dimension in the field of analyzing possible future disturbances, so that 62% of the categories extracted from the interview is related to this dimension. Also, according to the assessment, in the “sociological” dimension, the highest impact on the occurrence of possible disturbances in the future environment, related to the three indicators “feeling of injustice and discrimination (basic economy)”; “relative deprivation (social position)”; “marginalization” and in the dimension of “cognitive security” related to “the enemy’s use of religious and economic faults”; “surfing” and “flow management”.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Security
  • Cognitive Security
  • Disturbance
  • Sociology
  • Warning Obligations
  1.  

    1. احمدیان، اعظـم، (1394) ، طراحی سیستم هشدار سریع جهـت پیش‌بینی زمـان در معـرض ورشکستگی قرار گرفتن بانک‌ها، فصلنامه نظریه‌های کاربردی اقتصاد، سال دوم، شماره 4.
    2. پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت اطلاعات (1393)، «هشدار دهی والاترین مأموریت اطلاعات»، 10/12/1393.
    3. جمعی از نویسندگان، (1396) ،مدیریت بحران با رویکرد امنیـت عمومی، 1 ، تهـران: معاونـت آموزش ناجا.
    4. جمعی از نویسندگان، (1396)، مدیریت بحران با رویکـرد امنیـت عمـومی 2؛ تهـران: معاونـت آموزش ناجا.
    5. حاجیانی، ابراهیم (1395)، «هشدار دهی: کارکرد تحلیل اطلاعاتی در پیشگیری از غافلگیری»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال چهاردهم، شماره 3، شماره مسلسل 53.
    6. حاجیانی، ابراهیم (1394)، «چالش‌های نظام هشدار دهی و فرایند تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری»، پرده‌نگار ارائه‌شده در کارگاه آموزشی هشدار دهی اطلاعاتی و حفاظت اطلاعاتی، پژوهشکده مطالعات راهبردی دانشکده فارابی، ساحفاجا، 16/12/1394.
    7. حاحیانی، ابراهیم،(1390)،کارکرد تحلیل اطلاعاتی در پیشگیری از غافلگیری، فصل نامه راهبرد، شماره 25.
    8. ساده درودی، مصطفی،(1400)، مدیریت بحران‌های امنیتی و حفاظت اطلاعاتی، تقریرات درسی، مقطع دکتری حفاظت اطلاعات راهبردی داعا.
    9. سلطانی، ابراهیم،(،1385)، مفهوم و پیش‌بینی در بررسی اطلاعاتی، فصلنامه پـژوهش اطلاعـاتی- امنیتـی، شماره ویژه: دانشگاه امام باقر(ع.(
    10. سلیمی، اکبر، (1393)، شناسایی مؤلفه‌ها و شاخص‌های مدیریت بحران‌های اجتماعی، فصلنامه مطالعات مدیریت انتظامی، سال،9شماره 3.
    11. شفیعی، اردشیر ،(1395مقاله آینده‌پژوهی ابزاری کارآمد در جهت جلوگیری از غـافلگیری.مجموعه مقالات مدیریت راهبردی،جلد ،2تهران: دانشگاه امام باقر(ع).
    12. راسخی، افشین،(1397)،الگوی مطلوب تجزیه‌وتحلیل در پیشگیری از غافلگیری، تهران: انتشارات نشر کوثر.
    13. راسخی، افشین،(1398)،رهیافتی بر تجزیه‌وتحلیل امنیتی و اطلاعاتی، تهران: انتشارات نشر کوثر.
    14. ریچارد هیوئر (1380)، روان‌شناسی تحلیل اطلاعات، ترجمه علیرضا قرشجی و احمدرضا بقاء، تهران: سپاه دانشکده فرماندهی و ستاد.
    15. صالحی، محمـود، (1390) ، مدیریت اطلاعاتی منازعات و بحران‌های سیاسی اجتماعی،تهـران:پژوهشکده اطلاعات.
    16. صالحی، محمـود،(1395)، مدیریت اطلاعاتی در بحران‌های سیاسی اجتماعی و رفتارهای جمعی، تقریرات درسی.

    17.صالحی،محمود ،(1395)، مدیریت اطلاعاتی منازعـات و بحران‌های سیاسـی -اجتمـاعی،تهران: پژوهشکده اطلاعات، دانشگاه امام باقر(ع)

    1. طلایی، رضا (1393)، «درآمدی نظری بر تجزیه‌وتحلیل در سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی»، فصلنامه مطالعات حفاظت و امنیت انتظامی، شماره 31، تهران: حدیث کوثر.
    2. طلایی، رضا (1394)، «ارائه مدل راهبردی برآورد و تجزیه‌وتحلیل فعالیت‌‌‌‌‌‌‌‌های سازمان حفاظت اطلاعات نیروی انتظامی»، دوماهنامه تخصصی حفاظت، شماره 52، ساحفاناجا، تهران: حدیث کوثر.

    20 . طلایی، رضا (1394)، «تجزیه‌وتحلیل پدیده‌های امنیتی در سازمان‌های اطلاعاتی و حفاظتی؛ با استفاده از تکنیک تحلیل گفتمان»، فصلنامه مطالعات حفاظت و امنیت انتظامی، شماره 34، تهران: حدیث کوثر.

    1. عاصف، رضا (1387) بررسی اطلاعات، تهران:‌ انتشارات دانشکده و پژوهش اطلاعات و امنیت.
    2. عبداله‌خانی،علی،(1386)،"تهدیدات امنیت ملی"،تهران: موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات کاربردی ابزار معاصر.
    3. فاضل، سیدطاهر و محمدرضا مولایی) ،(1391آینده پژوهی تهران: پژوهشـکده دانشـگاه امـام باقر(ع).
    4. مشایخ، عباس (1388)، «برآورد حفاظتی اطلاعاتی»، دانشگاه علوم انتظامی، تهران: انتشارات دانشگاه علوم انتظامی.
    5. هوور، ریچاردزجی(1380)،روان‌شناسی تحلیل اطلاعات، ترجمه دکتر جواد علاقبندراد، تهران: وزارت امور خارجه.

    26-Booth .D .(1993). crisis Management strategy roatedg, P64.
    27-Booth, S .(1993). Crisis management strategy London, routledgy press.
    28-Belardo, S., chengalur-smith, I., & Pazer, H. Adopting. 1999). a disaster-Engineerion management, 46(2), pp.210-220.
    29-Dougherty james, E . & Robert L.(1996). Pfaltzgroff, Jr. contending theories of Hawang Peter

    30-Lichtenthal, J David. (1991). Anatomy of organizational crisis
    31-Mitroff, I. I., pearson, C. M., & Harrington, L. K. . .(1996). The essential Guide
    32-Parnell, John, A & William risk Crandall Michael, L Menefee. (1997).

    33-Perrow C.(1984). Normal Accidents Living with High risk technologes New york,.
    34-Pearson, C & Clair, J (1998) reframing crisis management. Academy of
    management reviewe vol. 18, No46