پارادایم‌شناسی فعالیت‌های پنهان سازمان‌های اطلاعاتی در فضای سایبری

نویسندگان

دانشگاه دفاع ملی

چکیده

توسعه و تکامل شبکه‌های مجازی و رسانه‌های دیجیتالی در چند سال اخیر، سرآغاز یک انقلاب نرم در ماهیت و کارکرد اطلاعات شده است؛ به گونه‌ای که برخی اندیشمندان معتقدند که جهان در حال گذر از عصر اطلاعات به عصر اطلاع رسانی است که در حقیقت نوعی تغییر پارادایم محسوب می‌گردد. به طور طبیعی، بروز چنین شرایطی بر همه ابعاد زندگی بشر و از جمله بر مأموریت‌‌های سرویس‌های اطلاعاتی نیز تأثیر گذاشته و آنان را دچار نوعی تحوّل و دگردیسی می‌نماید. بر این اساس مسئله اصلی این پژوهش، شناخت ابعاد و اَشکال فعالیت-های پنهان سرویس‌های اطلاعاتی و چالش‌های اصلی آن‌ها در یک رویکرد پارادایمی و در فضای فناوری اطلاعات و ارتباطات است.
مؤلفین با تکیه بر منابع علمی و تحقیقاتی موجود و مبتنی بر روش تحلیل محتوا و با بهره‌گیری از روش طوفان مغزی، اهداف علمی خود را مورد واکاوی قرار داده و به منظور اعتباربخشی و اطمینان و اتقان علمی بیشتر، دستاوردهای تحقیق را به ارزیابی جمعی از خبرگان حوزه مطالعات اطلاعاتی امنیتی و فضای سایبر گذاشته و نتایج به دست آمده از دیدگاه خبرگان را با استفاده از آمار توصیفی مورد آزمون قرار داده و ارزش‌گذاری کرده اند. نتایجی که در نهایت مؤید آن است که نوع فعالیت‌های سازمان‌های اطلاعاتی تحت تأثیر فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات ـ فضای سایبر ـ دچار تحول پارادایمی شده است و فعالیت‌های آشکار و پنهان این سازمان‌ها از عملیات اطلاعاتی محصول محوری و کسب حداکثر اخبار، به سمت و سوی عملیات اطلاعاتی تأثیرمحور و تولید و تبادل هدفمند اطلاعات سوق یافته است و جهت‌گیری آن‌ها را به سرمایه‌گذاری در حوزه‌های شناختی و عاطفی، هوشمندی اطلاعات و شبکه‌ای شدن آن، خارج شدن محصول اطلاعات از انحصار سازمان‌های اطلاعاتی (واسطه زدایی) تکیه بر مدیریت دانایی محور، اهمیت یافتن مجدد و مضاعف نقش نیروی انسانی، مجازی‌سازی فعالیت-های اطلاعاتی، برون‌سپاری مأموریت‌های اطلاعاتی و تولید و توزیع اطلاعات نافذ با هدف تأثیر محوری تبدیل نموده است.

کلیدواژه‌ها